Dzień Delty 2019

Zagrać każdy może

Kamila Łyczek

Poznamy parę prostych gier planszowych i zapałczanych. Spróbujemy rozgryźć najlepszą strategię i poznamy parę metod jak to zrobić. Część gier, mimo że na pozór zupełnie różne, okażą się dokładnie tym samym.

Zbudujmy sobie wieżę

Kamila Łyczek

Każdy kiedyś budował wieżę z prostopadłościennych klocków i to też będziemy robić na zajęciach. Nasza wieża nie będzie musiała być najwyższa, za to będziemy chcieli, żeby sięgała możliwie najdalej. Oczywiście będziemy żądać, żeby wieżą się nie przewróciła! Wnioski z tego budowania będą dość zaskakujące.

Zrób sobie kwadrat magiczny

Bartłomiej Bzdęga

O związku kwadratów magicznych z łacińskimi oraz metodzie Eulera, dzięki której każdy będzie mógł skonstruować i w ten sposób wyrazić się przez swój własny kwadrat magiczny.

Krojenie naleśników

Bartłomiej Bzdęga

Czy naleśnik o niekoniecznie typowym kształcie można rozciąć na cztery części o równej powierzchni za pomocą dwóch prostopadłych cięć? Postawimy kilka pytań podobnych do tego i spróbujemy na nie odpowiedzieć.

Najkrótsza droga

Bartłomiej Bzdęga

Najkrótsza droga z jednego punktu do drugiego zazwyczaj wiedzie wzdłuż odcinka łączącego te punkty, ale tu zmienimy zasady oraz postawimy kilka przeszkód i dodatkowych warunków. I zobaczymy, co wyjdzie.

Potęga podczerwieni, czyli  w jaki sposób podglądać powstawanie Wszechświata

Katarzyna Małek

Źródłem promieniowania podczerwonego jest  ciepło bądź też promieniowanie termalne (pochodzące z ruchów atomów i molekuł).  Ponieważ praktycznie każde ciało emituje promieniowanie termiczne, obserwacje astronomiczne w zakresie podczerwonym dotyczą obserwacji ”prawie wszystkiego“ we Wszechświecie.  Dodatkowo, biorąc pod uwagę fakt iż promieniowanie w zakresie ultrafioletowym i optycznym emitowane przez galaktyki o wysokim przesunięciu ku czerwieni jest przesunięte w stronę wyższych długości fal, analiza „podczerwonego” Wszechświata jest niezwykle skuteczna. Podczas wykładu opowiem dlaczego obserwacje w podczerwieni są trudne i kosztowne, a równocześnie niezwykle istotne w analizie ewolucji galaktyk.

Wyznaczanie parametrów fizycznych bliskich i dalekich galaktyk

Katarzyna Małek

W jaki sposób możemy użyć pomiarów jasności galaktyk w różnych długościach fal w celu oszacowania ich odległości od Ziemi i jak to możliwe, że te same dane umożliwiają nam też wyznaczenie podstawowych właściwościach fizycznych galaktyk (nawet tych bardzo bardzo odległych)?  Dlaczego pył w galaktyce jest tak bardzo istotny?  W swoim referacie skupię się na modelowaniu widm energetycznych galaktyk, w których zapisane są odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące widzialnych obiektów we Wszechświecie, tych bliższych i dalszych.

Jak powstało dosłownie wszystko?

Anna Durkalec

Współczesny Wszechświat jest stosunkowo uporządkowany. Całość zorganizowana jest w systemy i układy. Planety krążą wokół gwiazd tworząc układy planetarne. Miliardy gwiazd skupione są w galaktykach. A te z kolei łączą się w gromady i jeszcze większe struktury tworząc skomplikowaną trójwymiarową sieć, którą nazywamy wielkoskalową strukturą Wszechświata. Ale nie zawsze tak było! Na początku Wszechświat wypełniała chaotyczna, nieuporządkowana mieszanina cząstek elementarnych. Jak więc narodziły się galaktyki? Jak uformowała się złożona struktura Wszechświata? Jaka będzie jej przyszłość? Co by było gdyby warunki początkowe były nieco inne? Na te pytania spróbujemy odpowiedzieć w trakcie wykładu.

Ciemna strona Wszechświata

Anna Durkalec

Wszechświat w zdecydowanej większości zbudowany jest z czegoś, czego nie jesteśmy w stanie bezpośrednio zaobserwować, ponieważ nie emituje promieniowania elektromagnetycznego. Ciemnej materii. Substancji o której naturze nie jesteśmy w stanie wiele powiedzieć. To skąd wiadomo, że tam jest? Jak badamy ciemną stronę Wszechświata? Czym jest soczewkowanie grawitacyjne? Ile warte są pierścienie Einsteina? Na te, i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć w trakcie wykładu.

Po co budujemy coraz większe zderzacze cząstek?

Szymon Charzyński

Od doświadczenia Rutherforda z 1909 roku minęło ponad 100 lat, przez które fizycy kontynuowali podróż w głąb struktury materii, budując coraz doskonalsze urządzenia pomiarowe i okrywając prawa mechaniki kwantowej rządzące w skali atomowej. Odkryli strukturę jądra atomowego, następnie strukturę wewnętrzną protonów, neutronów i innych podobnych im nietrwałych cząstek. Najświeższym odkryciem sprzed kilku lat jest bozon Higgsa, którego istnienie potwierdził największy z istniejących akceleratorów Wielki Zderzacz Hadronów – LHC.

Kto właściwie przewidział istnienie fal grawitacyjnych?

Szymon Charzyński

Albert Einstein, niedługo po sformułowaniu teorii względności wywnioskował, że przewiduje ona istnienie fal grawitacyjnych. W późniejszych swoich pracach poddał tę hipotezę w wątpliwość, aż w końcu w swoim mniemaniu ją obalił. Wielu uczonych, uznając autorytet Einsteina, nie wierzyło w promieniowanie grawitacyjne. Nieliczni niedowiarkowie, już po śmierci Einsteina, przekonali środowisko relatywistów, że OTW jednak przewiduje istnienie fal grawitacyjnych. Otworzyło to drogę do budowy detektorów, które cztery lata temu potwierdziły wreszcie doświadczalnie istnienie promieniowania grawitacyjnego. W swoim wystąpieniu opowiem o głównych zwrotach akcji w tej fascynującej historii zmagań kolejnych pokoleń badaczy z prostym pytaniem: co ta teoria właściwie przewiduje?

Jak odkrycie mechaniki kwantowej zmieniło nasze rozumienie rzeczywistości

Szymon Charzyński

Komputery, smartfony i wiele innych urządzeń mogło powstać dzięki zrozumieniu budowy materii. Podstawą tego zrozumienia jest mechanika kwantowa. Odkrycie mechaniki kwantowej, nie tylko otworzyło nowe możliwości techniczne, ale ujawniło, że świat w skali atomowej jest zupełnie inny niż ten makroskopowy, który znamy z życia codziennego. Okazuje się, że atom może być w dwóch miejscach jednocześnie, że światło jest jednocześnie falą i strumieniem cząstek, a przewidywanie wyników pewnych eksperymentów jest niemożliwe, bo ich wynik jest niczym nie zdeterminowany.

Elektronika – pierwsze kroki (pokazy fizyczne)

Piotr Kaźmierczak

Elektronika to wspaniały świat, w którym nie ma rzeczy niemożliwych, a droga do ich realizacji jest niezwykle ciekawa i daje wiele satysfakcji. Na zajęciach postawimy pierwsze kroki, które jak wiadomo bywają najtrudniejsze. Pokażemy, że tak naprawdę nie jest to nic trudnego i każdy z nas ma możliwość zająć się zabawą z elektroniką na własną rękę. Zaczniemy od najprostszych praw jak prawo Ohma i podłączanie diodek i brzęczków, aby przejść do pracy z czujnikami np. światła czy dźwięku. Praca odbywa się w parach na przygotowanych zestawach.

Warsztaty w ramach konferencji Oblicze

Równocześnie z Dniem Delty 2019 na Wydziale organizowana jest konferencja Oblicze

Wyborcze kontrowersje – czy sposób liczenia głosów może mieć wpływ na wynik?

Aleksandra Banach

Sytuacje, w których kilka osób ma wspólnie dokonać wyboru jednej z kilku opcji często budzą kontrowersje. Okazuje się, że nie są one nieuzasadnione! W trakcie warsztatów zostaną przybliżone różne metody wyboru zwycięzcy oraz odpowiemy na pytanie postawione w temacie.

Proste gry i dylematy związane z teoria gier

Daniel Adamkiewicz

Celem warsztatów jest zapoznanie uczestnika z matematycznym spojrzeniem na proste gry i, zdawałoby się, proste problemy, które po głębszym przeanalizowaniu wcale nie będą takie trywialne. Warsztaty prowadzone będą interaktywnie z naciskiem na informacje zwrotne ze strony uczestników.

Niezmienniki w matematyce

Jędrzej Garnek

Niezmienniki pozwalają nam na stwierdzenie, czy dane dwa obiekty są „równoważne” w pewnym ustalonym sensie. Warszaty mają na celu pokazanie przykładów niezmienników oraz ich zastosowań w różnych działach matematyki. Będzie to matematyka zupełnie odmienna od tej szkolnej. Zastanowimy się między innymi, czy da się rozplątać zasupłaną linę, jak zliczyć „dziury” w znanych nam bryłach, dlaczego rosyjski matematyk zrezygnował z zostania milionerem, a także polecimy w kosmos z bardzo długą liną.

Ciągi zdominowane, czyli liczby Catalana

Krzysztof Koczorowski

Dowiemy się jak wygląda wzór na n-tą liczbę catalana oraz skąd się wziął. Przedstawimy również kilka przykładów powiązanych z nimi wraz z ich interpretacją na ciągi zdominowane.

Po co rysować, gdy można rachować?

Patryk Matusiak

Zadania z planimetrii należą do najtrudniejszych na Olimpiadzie Matematycznej. Mimo iż niemal każde z nich da się rozwiązać elementarnie (syntetycznie), w tych bardziej wymagających potrzeba wówczas pewnego wyczucia, zmysłu, co i gdzie dorysować. Z tego powodu uczestnicy korzystają z wielu twierdzeń i narzędzi określanych mianem „olimpijskich”, by jak najbardziej ułatwić sobie rozwiązywanie tego typu zadań. Jedną z ciekawszych metod okazuje się przeniesienie rysunku na płaszczyznę zespoloną. Umożliwia nam to algebraiczne podejście do rozpatrywanego problemu. W jaki sposób klasyczne relacje geometryczne tłumaczy się na język liczb zespolonych? Jak za ich pomocą rozwiązywać skomplikowane problemy olimpijskie? Kiedy takie podejście jest rzeczywiście uzasadnione?

Bartłomiej Bzdęga – pracownik Wydziału Matematyki i Informatyki UAM, nauczyciel matematyki w klasie akademickiej w VIII LO, popularyzator matematyki.

Szymon Charzyński – fizyk-teoretyk, czyli specjalista od czarnych dziur, grawitacji, fal i innych rzeczy, których właściwie nikt nigdy nie widział. W redakcji pełni funkcję redaktora naczelnego.

Anna Durkalec – astrofizyk, adiunkt w Zakładzie Astrofizyki NCBJ, specjalistka w dziedzinie kosmologii obserwacyjnej. Zajmuje się badaniami odległych galaktyk oraz struktur, jakie te galaktyki tworzą we Wszechświecie. Kieruje grupą badającą wielkoskalową strukturę Wszechświata w projekcie VUDS (VIMOS Ultra Deep Survey). 

Piotr Kaźmierczak – fizyk „doświadczalnik”, doktorant, praktykujący wielbiciel popularyzacji nauki, nie tylko wśród dużych ludzi, ale również tych mniejszych.

Kamila Łyczek – matematyk, doktorant; zawodowo próbuje zajmować się produktywnymi dyskusjami akademickimi (z różnym skutkiem).

Katarzyna Małek – astrofizyk, adiunkt w Zakładzie Astrofizyki NCBJ. Zajmuje się modelowaniem widm energetycznych galaktyk, w szczególności galaktyk obserwowanych w zakresie podczerwonych długości fal.  Moim głównym celem jest opis atenuacji pyłu w galaktykach.